Khi thị trường thay đổi: Cơ hội và thách thức

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong 3 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam đạt 3,54 tỷ USD, tăng 25,4% so với cùng kỳ năm 2023. Riêng xuất khẩu sản phẩm gỗ đạt 2,4 tỷ USD, tăng tới 30,8%.
Sự khởi đầu thuận lợi này phản ánh những tín hiệu tích cực từ sự phục hồi nhu cầu ở các thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Canada, Anh và Liên minh châu Âu (EU).

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, ngành gỗ Việt Nam cũng đang đối mặt với những thách thức mới. Các đối tác quốc tế liên tục siết chặt yêu cầu về:

• Truy xuất nguồn gốc gỗ

• Sản xuất bền vững

• Giảm phát thải carbon

Ông Đỗ Xuân Lập – Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam – cho biết, Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn nhất, chiếm tới 53% tổng kim ngạch. Nhưng hiện nay, Hoa Kỳ đang tăng cường điều chỉnh các quy định liên quan chống bán phá giá, chống trợ cấp, bảo hiểm xuất khẩu và kiểm soát khí thải.

Tại thị trường EU, Quy chế Chống mất rừng (EUDR) sẽ chính thức có hiệu lực từ tháng 12/2024, với yêu cầu khắt khe về xác định nguồn gốc gỗ hợp pháp và không gây mất rừng. Thị trường Nhật Bản cũng ngày càng đòi hỏi các sản phẩm gỗ phải có chứng chỉ xác nhận nguồn gốc rõ ràng.

Rõ ràng, phát triển bền vững và xây dựng nguồn nguyên liệu hợp pháp, chất lượng cao đã trở thành yêu cầu cấp thiết để giữ vững và mở rộng thị phần xuất khẩu.

---

Thích ứng để phát triển bền vững

Hiện nay, nguyên liệu chế biến gỗ của Việt Nam đến từ hai nguồn:

• Gỗ nhập khẩu

• Gỗ rừng trồng trong nước

Trong đó, gỗ trong nước đã đáp ứng hơn 70% nhu cầu chế biến xuất khẩu.

Theo Chiến lược Phát triển Lâm nghiệp Việt Nam 2021-2030, tầm nhìn 2050, mục tiêu đến năm 2030 là:

• Trồng mới khoảng 340.000 ha rừng sản xuất mỗi năm.

• Tổng diện tích rừng trồng gỗ lớn đạt 1 triệu ha.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng đã ban hành Kế hoạch phát triển rừng trồng sản xuất gỗ lớn giai đoạn 2024-2030, hướng tới xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, bền vững, phục vụ cho ngành công nghiệp chế biến và xuất khẩu.

Tuy nhiên, việc thực hiện còn nhiều khó khăn như:

• Quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch rừng còn chồng chéo, thiếu đồng bộ.

• Năng suất, chất lượng rừng trồng còn thấp.

---

Hoàn thiện cơ chế, chính sách: Khâu then chốt

Ông Trần Quang Bảo – Cục trưởng Cục Lâm nghiệp – nhấn mạnh: Để giải quyết vướng mắc, ngành Lâm nghiệp sẽ:

• Sửa đổi đồng bộ pháp luật, bám sát các quy định mới của Luật Đất đai 2024 và Luật Lâm nghiệp.

• Phân cấp, phân quyền mạnh mẽ cho UBND cấp tỉnh trong chuyển đổi mục đích sử dụng rừng.

• Ban hành các Nghị định hướng dẫn sớm, hỗ trợ người dân giao đất, giao rừng, ổn định sản xuất.

Đặc biệt, ngành Lâm nghiệp đang xây dựng:

• Quy hoạch Lâm nghiệp quốc gia, xác định ranh giới các loại rừng cụ thể.

• Cơ sở dữ liệu số hóa, quản lý hơn 1 triệu chủ rừng tới từng lô, khoảnh.

• Rà soát giao rừng, nhất là đối với khoảng 3 triệu ha rừng hiện chưa có chủ thực sự.

Việc rừng có chủ sẽ giúp:

• Truy xuất nguồn gốc gỗ dễ dàng, minh bạch.

• Đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế mới về chống mất rừng, giảm phát thải.

• Ổn định sinh kế cho người dân vùng sâu, vùng xa.

---

Phát triển chuỗi giá trị ngành gỗ: Từ trồng rừng đến chế biến xuất khẩu

Để phát triển bền vững, ngành gỗ Việt Nam cần:

• Đẩy mạnh trồng rừng sản xuất gỗ lớn

• Kết nối sản xuất gỗ nguyên liệu với công nghiệp chế biến và thương mại

• Đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng

Sự liên kết chặt chẽ theo chuỗi giá trị từ trồng rừng, khai thác, chế biến đến xuất khẩu sẽ giúp ngành gỗ Việt Nam:

• Tăng khả năng cạnh tranh quốc tế

• Góp phần giảm phát thải carbon

• Đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển kinh tế xanh, bền vững của đất nước.

---

Kết luận

Ngành gỗ Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn song cũng đối mặt với thách thức chưa từng có.
Muốn phát triển mạnh mẽ và bền vững, ngành gỗ cần:

✅ Xây dựng nguồn nguyên liệu hợp pháp, có chứng chỉ quản lý rừng bền vững.
✅ Hoàn thiện hệ thống chính sách, luật pháp đồng bộ, thông thoáng.
✅ Đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số, minh bạch hóa quản lý đất rừng.
✅ Phát triển chuỗi giá trị ngành gỗ liên kết chặt chẽ từ nguyên liệu tới thị trường.

Đó không chỉ là yêu cầu của thị trường quốc tế, mà còn là con đường tất yếu để ngành gỗ Việt Nam khẳng định vị thế vững chắc trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Gỗ ITT Việt Nam

Gỗ ITT Việt Nam tự hào là nhà nhập khẩu và phân phối các dòng gỗ tự nhiên cao cấp từ Nam Mỹ và Châu Phi. Chúng tôi cam kết mang đến cho khách hàng những sản phẩm gỗ tự nhiên đẹp nhất, quý giá nhất cho các dự án đòi hỏi đẳng cấp và giá trị bền vững.

Liên hệ với ITT Việt Nam để nhận tư vấn và báo giá gỗ các loại gỗ nguyên liệu chi tiết:

•  Email: info@ittb.vn

•  Hotline: 02433.50.50.55

•  Website: www.ittb.vn